Xây dựng, hoàn thiện thể chế về tổ chức thi hành pháp luật là nhiệm vụ quan trọng của Bộ, ngành Tư pháp

Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật (THPL) Đặng Thanh Sơn đánh giá: Công tác xây dựng pháp luật thời gian qua đã đạt được những thành tựu quan trọng, tuy nhiên công tác tổ chức THPL lại chưa theo kịp yêu cầu của sự phát triển, bộc lộ những tồn tại, hạn chế. Trước bối cảnh đó, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII đã nêu rõ một số nội dung liên quan tới công tác THPL. Ban Cán sự Đảng Chính phủ đã giao “Bộ Tư pháp chủ trì tăng cường công tác theo dõi THPL; nâng cao năng lực phản ứng chính sách và các vấn đề mới phát sinh; nghiên cứu xây dựng Luật về tổ chức THPL”. Ngày 26/02/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 242/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL giai đoạn năm 2018 – 2022”. Theo đó, xác định nhiệm vụ tiếp tục hoàn thiện pháp luật về tổ chức THPL theo hướng quy định rõ ràng về trách nhiệm, thẩm quyền và nội dung tổ chức THPL thông qua hoạt động nghiên cứu, xây dựng đề xuất chính sách phục vụ việc lập hồ sơ trình Chính phủ đề nghị xây dựng Luật về tổ chức THPL. Nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện thể chế về tổ chức THPL cũng đã được xác định là một trong những nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của Bộ Tư pháp trong thời gian tới.

Với tinh thần đó, Tọa đàm được tổ chức nhằm đánh giá thực trạng công tác tổ chức THPL, thực trạng về thể chế điều chỉnh hoạt động tổ chức THPL ở Việt Nam hiện nay, nắm bắt được những kết quả, hạn chế, bất cập và nguyên nhân về thể chế cũng như trong quá trình thực tiễn triển khai công tác tổ chức THPL tại Bộ, ngành và địa phương. Đồng thời tạo diễn đàn để trao đổi thảo luận, phản biện khoa học và tham khảo kinh nghiệm lập pháp, tổ chức thi hành pháp luật của Nhật Bản nói riêng và kinh nghiệm quốc tế nói chung. Đặc biệt, tham khảo và lắng nghe ý kiến của các chuyên gia pháp lý Nhật Bản về kinh nghiệm trong việc triển khai các hoạt động tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật. Từ đó đề xuất những định hướng phát triển và hoàn thiện đối với hoạt động tổ chức THPL ở Việt Nam, phục vụ việc nghiên cứu, lập đề nghị xây dựng Luật Tổ chức THPL.
Ông Sơn nhấn mạnh: “Kết quả Tọa đàm sẽ là căn cứ quan trọng để Bộ Tư pháp tiếp tục triển khai các hoạt động lập đề nghị xây dựng Luật Tổ chức THPL trình Chính phủ trong năm 2020 với tư cách là một nhiệm vụ được giao tại Đề án “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL giai đoạn 2018 – 2022” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 242/QĐ-TTg ngày 26/2/2018. Còn ông Yokomaku Kosuke, Cố vấn trưởng, chuyên gia Dự án JICA cũng nhấn mạnh tới tầm quan trọng của công tác tổ chức THPL. Theo ông, các đạo luật dù có hoàn thiện đến đâu nhưng nếu không tổ chức thi hành hiệu quả thì cũng không phát huy hết ý nghĩa, vai trò trong đời sống. Vì vậy, để bảo đảm tính hài hòa, thống nhất giữa các văn bản luật thì cần đảm bảo cả sự hài hòa trong khâu xây dựng và khâu thực thi. Sau khi nghe đại diện Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi THPL giới thiệu tổng quan về công tác tổ chức THPL tại Việt Nam hiện nay, các đại biểu tham dự Tọa đàm đã cùng nhau trao đổi, thảo luận. Đại diện Bộ Công an đề nghị Bộ Tư pháp tiếp tục tham mưu hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật nói chung, công tác kiểm tra tình hình thi hành pháp luật nói riêng. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác xử lý kết quả công tác kiểm tra tình hình thi hành pháp luật. Theo đó, đề nghị Bộ Tư Pháp sớm ban hành Thông tư quy định chi tiết Nghị định số 59/2012/NĐ-CP; đề xuất cơ quan có thẩm quyền xây dựng Luật Theo dõi tình hình thi hành pháp luật, quy định rõ hơn về công tác kiểm tra tình hình thi hành pháp luật nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập hiện nay, đồng thời tạo cơ sở pháp lý đủ mạnh cho công tác theo dõi, kiểm tra tình hình thi hành pháp luật nhằm đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ công tác đặt ra. Sở Tư pháp tỉnh Hưng Yên và Sở Tư pháp một số địa phượng thì cho rằng trước mắt cần xem xét nghiên cứu xây dựng văn bản sửa đổi Nghị định 59/2012/NĐ-CP (và trong tương lai gần là xây dựng văn bản luật) theo hướng nâng cấp công tác “ theo dõi THPL” thành công tác “giám sát/kiểm soát THPL” với đầy đủ các nội dung của hoạt động giám sát/kiểm soát để phù hợp với quy định của Hiến pháp 2013 và thực tiễn hoạt động tổ chức thi hành pháp luật ở Việt Nam hiện nay. Ngoài việc đánh giá thực trạng công tác tổ chức thi hành pháp luật từ góc nhìn cộng đồng doanh nghiệp, VCCI đã chỉ ra những bất cập của công tác này, đồng thời đề xuất một số giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật, trong đó có giải pháp đảm bảo các nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật: đầu tư thoả đáng, hợp lý các nguồn lực cho hoạt động xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Kiện toàn tổ chức, nâng cao năng lực và tính chuyên nghiệp của đội ngũ công chức làm công tác xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật. Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của các cán bộ địa phương. Các cơ quan nhà nước cần phải có biện pháp mạnh mẽ và cải cách hơn để thúc đẩy phòng chống tham nhũng, giảm các chi phí không chính thức mà doanh nghiệp phải chi trả khi thực hiện thủ tục hành chính;…