Bộ Tư pháp ban hành tài liệu hướng dẫn bước đầu về nâng xếp hạng chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật (Chỉ số B1)

Thực hiện nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ nêu trên, ngày 29 tháng 3 năm 2019, Bộ Tư pháp đã xây dựng Tài liệu hướng dẫn bước đầu các Bộ, cơ quan, địa phương về nâng xếp hạng chỉ số B1 năm 2019 (Công văn số 1083/BTP-QLXLVPHC&TDTHPL). Tài liệu hướng dẫn này cũng được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tư pháp.
          Tài liệu hướng dẫn có bố cục gồm bốn phần: (I) Giới thiệu về chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật; (II) Mục đích, ý nghĩa, mục tiêu của việc nâng xếp hạng chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật; (III) Một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để giảm chi phí tuân thủ pháp luật, nâng xếp hạng chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật; (IV) Biểu mẫu báo cáo (Quý và năm) về thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp giảm chi phí tuân thủ pháp luật, nâng xếp hạng chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật. Nội dung cụ thể như sau:
          - Phần I, tài liệu hướng dẫn giới thiệu chung về chi phí tuân thủ pháp luật, chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật (Chỉ số B1) và tình hình xếp hạng năng lực cạnh tranh và chỉ số B1 của Việt Nam năm 2018. Theo đó, chi phí tuân thủ pháp luật được hiểu là các chi phí mà doanh nghiệp, người dân phải gánh chịu trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật. Chi phí tuân thủ pháp luật bao gồm: (i) Chi phí hành chính; (ii)  Chi phí đầu tư để tuân thủ quy định; (iii) Phí, lệ phí; (iv) Chi phí rủi ro pháp lý (nếu có); (v) Chi phí không chính thức.
Chỉ số B1 là một trong những chỉ số nằm trong mục Quản trị theo đánh giá của Diễn đàn kinh tế thế giới (World Economic Forum - WEF) được thể hiện thông qua chỉ số: “Burden of government regulation”. Chỉ số B1 có thể được hiểu là chỉ số tổng hợp ý kiến cảm nhận (thông qua trả lời câu hỏi khảo sát) về mức độ tạo thuận lợi hay gây khó khăn cho doanh nghiệp trong tuân thủ những quy định của pháp luật (làm phát sinh chi phí tuân thủ pháp luật: chi phí hành chính; chi phí đầu tư để tuân thủ quy định; phí, lệ phí; chi phí rủi ro pháp lý; chi phí không chính thức), được xếp theo thang bậc đánh giá tính từ mức 01 (kém nhất) đến mức 07 (tốt nhất). Báo cáo kinh tế toàn cầu năm 2018 của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) đã xếp thứ hạng chỉ số B1 của Việt Nam tương đối thấp, đứng thứ 96/140 nước.
- Phần II, tài liệu hướng dẫn nêu cụ thể mục đích, yêu cầu và mục tiêu đề ra của việc nâng xếp hạng chỉ số B1. Từ năm 2019 đến năm 2021, hướng đến mục tiêu đạt được kết quả nâng xếp hạng chỉ số B1 lên từ 5 – 10 bậc: Năm 2019 tăng ít nhất 2 bậc. Năm 2020 tăng lên từ 3 -  5 bậc và năm 2021 tăng lên từ 5 – 10 bậc.
- Để giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho các doanh nghiệp, bảo đảm đạt được mục tiêu nâng xếp hạng chỉ số B1 của Việt Nam, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh theo chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu 4.0 (theo GCI 4.0), phần III của tài liệu, Bộ Tư pháp hướng dẫn các Bộ, cơ quan, địa phương tập trung thực hiện ngay một số nhiệm vụ, giải pháp về xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật, theo đó, về xây dựng và hoàn thiện thể chế để giảm chi phí tuân thủ pháp luật cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp sau đây:
+ Các Bộ, ngành, địa phương cần đánh giá đúng, thực chất gánh nặng chi phí tuân thủ pháp luật mà các doanh nghiệp đã, đang và sẽ tiếp tục gặp phải trong quá trình thực hiện, chấp hành các quy định pháp luật, qua đó, tiếp tục khẩn trương thực hiện rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định không rõ ràng, không cụ thể, không khả thi, cản trở điều kiện đầu tư kinh doanh, gây khó khăn, phiền hà cho doanh nghiệp, trong đó đặc biệt quan tâm, chú trọng đến việc bãi bỏ các quy định tạo ra chi phí tuân thủ pháp luật về gia nhập thị trường và chi phí tuân thủ pháp luật về xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh theo Nghị quyết số 139/NQ-CP ngày 09 tháng 11 năm 2018 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp.
+ Các Bộ, ngành kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định điều kiện đầu tư, kinh doanh, thủ tục hành chính trên tinh thần quán triệt và tuân thủ triệt để các yêu cầu, tiêu chí đặt ra trong các nghị quyết của Chính phủ; Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01 tháng 01 năm 2018; Nghị quyết số 139/NQ-CP ngày 09 tháng 11 năm 2018; Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01 tháng 01 năm 2019.
+ Bộ Tư pháp, tổ chức pháp chế các Bộ, ngành và các cơ quan tư pháp địa phương tiếp tục nâng cao chất lượng thẩm định trong hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo không có các quy định mới chứa đựng các yêu cầu không cần thiết, bất hợp lý, cản trở điều kiện đầu tư kinh doanh của các doanh nghiệp, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, khả thi, giảm thiểu chi phí tuân thủ pháp luật trong các văn bản quy phạm pháp luật được sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới.
+ Bộ Tài chính rà soát, đánh giá toàn bộ các quy định về phí, lệ phí mà các doanh nghiệp đang phải gánh chịu, nếu có những quy định gây khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, làm tăng chi phí tuân thủ pháp luật thì sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp; Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, đánh giá toàn bộ các quy định về phí, lệ phí thuộc thẩm quyền Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành, đề xuất lên Hội đồng nhân dân cùng cấp phương án giảm phí, lệ phí phù hợp với quy định pháp luật.
+ Tạo sự liên thông giữa hoạt động xây dựng, hoàn thiện pháp luật với hoạt động tổ chức thực thi pháp luật, theo đó, các Bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao thường xuyên, kịp thời phối hợp chặt chẽ với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội doanh nghiệp rà soát, cập nhật để nắm bắt, tổng hợp các quy định của pháp luật có nội dung chưa rõ, khó hiểu, mâu thuẫn, chồng chéo hoặc thiếu khả thi, đồng thời, rà soát tổng hợp các quy định pháp luật không rõ ràng, thiếu tính minh bạch, khó tuân thủ, bất hợp lý để sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ theo thẩm quyền hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ.
Về tổ chức thi hành pháp luật trên tinh thần hướng đến ngày càng giảm bớt chi phí tuân thủ pháp luật cho cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Tư pháp hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện ngay một số nhiệm vụ, giải pháp sau đây:
+ Các quy định pháp luật phải được cập nhật và tuyên truyền, phổ biến thường xuyên, rộng rãi đến cán bộ, công chức, viên chức và cộng đồng doanh nghiệp.
+ Tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc thẩm quyền quản lý; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, hỗ trợ các doanh nghiệp.
+ Tiếp nhận và xử lý kiến nghị, phản ánh của doanh nghiệp, thực hiện thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý kỷ luật và khen thưởng trong tổ chức thực thi và tuân thủ pháp luật .
+ Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính.
+ Các nhiệm vụ, giải pháp khác.
- Phần IV của tài liệu hướng dẫn là Biểu mẫu báo cáo (Quý và năm) về thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp giảm chi phí tuân thủ pháp luật, nâng  xếp hạng chỉ số chi phí tuân thủ pháp luật, gồm có 02 phụ lục: Phụ lục 1- Mẫu Báo cáo về thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp để giảm chi phí tuân thủ pháp luật, nâng xếp hạng chỉ số B1. Phụ lục 2 - Biểu mẫu kết quả xây dựng và hoàn thiện thể chế trực tiếp liên quan đến chi phí tuân thủ pháp luật.
Trên đây là một số nội dung cơ bản của Tài liệu hướng dẫn bước đầu về nâng xếp hạng chỉ số B1, trong quá trình thực hiện Nghị quyết của Chính phủ và Tài liệu hướng dẫn này, căn cứ tình hình thực tiễn triển khai thực hiện tại các Bộ, cơ quan, địa phương, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục hướng dẫn các vấn đề cần thiết khác phát sinh trực tiếp liên quan đến thực hiện nâng xếp hạng chỉ số B1.
Thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ (i) Tổ chức các hội nghị bàn về giải pháp cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật. (ii) Thực hiện theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc cải thiện, nâng xếp hạng chỉ số B1 tại các Bộ, ngành, địa phương. (iii) Tạo lập kênh thông tin cung cấp, cập nhật thông tin phục vụ việc xếp hạng chỉ số B1. (iv) Kịp thời đề xuất, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách, giải pháp, nhiệm vụ phát sinh để cải thiện chỉ số B1. (v) Chủ động kết nối với các tổ chức quốc tế; tạo lập kênh thông tin để cung cấp, cập nhật đầy đủ, kịp thời nhằm đánh giá, xếp hạng khách quan, chính xác chỉ số B1. (vi) Tổng hợp kết quả thực hiện cải thiện chỉ số B1, định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có liên quan theo quy định.